Een goede fotogenieke onweersbui komt hier maar een paar keer in het jaar voor. Met goed bedoel ik dan een felle geïsoleerde onweersbui waarbij de ontladingen uit de wolken goed zijn te volgen. Daarnaast moet je maar net de tijd hebben om dan op pad te kunnen gaan. Alle kennis vooraf scheelt een hoop tijd experimenteren.
Ik verdiep me het liefst zoveel mogelijk in de onderwerpen die ik fotografeer, helaas is meteorologie een studie apart en moet ik het doen met de info die op het internet te vinden is.
Een foto van buiten spreekt natuurlijk een stuk meer dan eentje vanachter dat natte zolderraam. Dat de resultaten onvoorspelbaar zijn en dat de meeste droog binnen zitten terwijl ik buiten in regen en wind sta, maakt de voldoening voor mij groter als ik met een geslaagde en met name unieke plaat thuiskom.
In dit artikel leg ik uit hoe ik op mijn DSLR camera de belichting, diafragma en witbalans instel en hoe ik de locatie en compositie bepaal.
Informatie over de werking van jouw eigen DSLR camera en fotograferen in de “M” voorkeuzestand is terug te vinden in de handleiding van de camera dus ik ga hier verder niet inhoudelijk op in.

Locatie

Bedenk van te voren locaties vanwaar je een goede compositie kan krijgen (Google Maps). Dit doe ik voor alle 4 de windstreken (noord, oost, zuid en west) zodat ik de buien vanuit alle windrichtingen kan onderscheppen.
Vergeet bij het uitzoeken van een locatie ook zeker je eigen veiligheid niet. Zorg dat je beschut staat onder een brug of een parkeergarage en niet onder hoge bomen of in open veld. Mocht je met de auto op pad gaan is het verstandig om deze in de buurt te houden zodat deze je ten alle tijden beschutting kan bieden. Zelf gebruik ik diverse sites en app’s om de buien te volgen en te bepalen welke locaties ik ga gebruiken.

Locatie bepalen, hier heb ik net zolang gewacht totdat het onweer achter de boom dreef.

De opstelling

Reken er maar op dat de wind flink opsteekt voordat de bui langs trekt, altijd weer erg jammer als het statief met camera op zijn kant ligt in het heetst van de strijd…
Een zwaar statief of een statief waar extra gewicht aan kan worden gehangen is echt een must, een scheerlijntje is natuurlijk ook een optie. Daarnaast gebruik ik altijd een zonnekap waarmee ik “probeer” te voorkomen dat er druppels op de lens komen. De zonnekap is gelijkertijd een goede bevestiging voor een camerahoes die ik er met een elastiek om vastzet.
De regen vertekent en vervaagt de flits al snel daarom zoom ik liever niet teveel in. Over het algemeen zit ik in de range van 10mm tot 85mm brandpuntsafstand op een camera met een crop-factor van 1,6x.

Belichtingstijd

Bliksemfotografie doe ik meestal pas als het donker is. Bliksem is dan beter te lokaliseren, de kleuren komen beter naar voren en je bent verzekerd van langere sluitertijden waardoor je geen extra grijsfilters hoeft te gebruiken. Geen filters betekent minder lensflares (bliksem is een lichtbron) en meer scherpte.
De camera stel ik meestal thuis al in daarbij gebruik ik meestal standaard instellingen voor belichting en kleur.
In acht nemend dat de bliksem of weerlicht als een flitser werkt, maakt een langere belichtingstijd de voorgrond lichter en de flits donkerder. De voorgrond is namelijk altijd aanwezig dus hoe langer belicht des te lichter de voorgrond wordt. De bliksemflits daarentegen duurt een fractie van een seconde, daarna is de lucht donker. Hoe langer de sluiter open staat, des te langer je de flits gaat invullen met de donkere lucht. Daarnaast is de kans groot meerdere flitsen in hetzelfde shot te pakken. Misschien een persoonlijke voorkeur maar ik voorkom dit liever.

Een interval timer is echt een aanrader voor deze fotografie. Zelf gebruik ik de Hahnel Giga T Pro II Wireless Timer Remote of de software van Magic Lantern. Niet alleen om de camera te verlaten en veilig in de auto te kunnen gaan zitten, maar met een beetje geluk houd je er een mooie time-lapse aan over!
Zelf ga ik meestal voor een sluitertijd van de 10-25 seconden, afhankelijk van het omgevingslicht en felheid van een bui. De timer stel ik dan in op de sluitertijd +1 seconde zodat de camera 1 seconde de tijd heeft om het beeld te verwerken. Als het echt donker is verhoog ik de sluitertijd of ISO waarde, maar behoud ik nog steeds de 1 seconde tussen de shots om de camera het beeld te laten verwerken. De sluiter staat zoveel mogelijk open zodat de kans dat er een bliksemflits wordt gemist minimaal is.

ONVEILIG, staand boven op een heuvel sloeg de bliksem hier vanuit Nootdorp langs me in de richting van Leiden. Statief op de schouder en RENNEN!!!

Witbalans

Zelf werk ik altijd in het RAW formaat waarbij witbalans ook achteraf makkelijk te corrigeren is, maar deze correcties probeer ik altijd minimaal te houden zodat ik minder tijd aan de nabewerking kwijt ben. Hier in de omgeving waar ik meestal fotografeer (midden in de randstad) is enorm veel lichtvervuiling met name door de aanwezige kassen.
De reden waarom de witbalans handmatig moet worden ingesteld is het feit dat de camera de lichtmeting doet voordat de sluiter opengaat. De bliksemflits treedt daarentegen op tijdens het open staan van de sluiter en ontstaat er een andere kleur waar de camera van te voren geen rekening mee heeft gehouden. De camera heeft eigenlijk een “valse” meting heeft gedaan. Het resultaat met veel omgevingslicht is dat de kleur van de lucht en flits veel te warm (oranje/rood) uitkomt.
Deze “valse” meting corrigeren tijdens de nabewerking geeft een witbalans tussen de 2700K tot 3500K met veel warm-kleurig omgevingslicht. Bij donkere plaatsen een witbalans tussen de 3000k tot 4000k. Voor het instellen van de handmatige witbalans ook hier weer even de handleiding van de camera bekijken.

Ondanks de lange sluitertijd lijkt het water stil te staan door het flitseffect.

Scherpstellen

Scherpstellen lijkt makkelijk door de hyperfocale afstand te gebruiken maar de praktijk is vaak anders. De hyperfocale afstand is de scherpstelafstand waarachter alles scherp is. Dit is afhankelijk van brandpuntsafstand en diafragma en te berekenen met bijvoorbeeld DoFmaster. Deze berekende afstand is meestal slecht af te stellen op de focusschaal van de lens waardoor het regelmatig gebeurd dat de focus er net naast zit.
Door Live-view te gebruiken speel ik op veilig en weet ik zeker dat alles scherp is. Met een volledig open diafragma focus ik handmatig op een lichtpunt in de verte. Is er geen lichtpunt in de buurt dan gaat de ISO naar maximaal zodat ik alsnog beeld heb. Na het scherpstellen gaat de ISO weer naar beneden en het diafragma tussen de f/5,6 – f/10. Laat de lens wel op manual focus staan om te voorkomen dat na elk shot de lens gaat zoeken (hunten) en in onscherpe foto’s resulteert.

Donkere omgeving

In een donkere omgeving is het erg lastig om zowel de voorgrond en lucht goed te belichten. Als de belichting te laag wordt om de details in de donkere vlakken te behouden of zo lang dat de bliksemflits wordt overbelicht, kan je overwegen om het shot softwarematig te blenden. Op deze manier is het mogelijk om meerdere belichtingen op hetzelfde frame toe te passen hetgeen de kwaliteit van de foto aanzienlijk verhoogt, eigenlijk HDR techniek. Vergeet niet om van te voren of achteraf nog even een foto te maken met lange belichtingstijd zodat de omgeving goed belicht wordt vastgelegd.
Een langere sluitertijd is natuurlijk ook een oplossing maar dan loop je wel het risico meerdere flitsen vast te leggen op één shot of de flits te verduisteren zoals al eerder genoemd.
Probeer ruim voor tijd op een locatie ter plaatse te zijn en neem een aantal testshots om de juiste belichting van de omgeving te bepalen.

Donker…

Samengevat

Het is verstandig om van te voren de verplaatsing van de onweersbui goed bij te houden en in te schatten waar deze naartoe drijft zodat er een fotolocatie bepaalt kan worden.
Wees er op tijd bij, na het verankeren van de cameraopstelling kan je een paar testshots schieten en belichting bepalen. Speel ook zeker even met de witbalans, ook de kleur is bepalend voor die ene unieke plaat!

Mijn camera instellingen:

• 8-30 sec sluitertijd. Hoe minder, hoe beter
• sluitertijd + 1 sec interval ingesteld op de timer
• Diafragma F/4.0-F/10 afhankelijk van het omgevingslicht
• ISO 100-1600
• Manueel witbalans, 2700K – 3500K met veel warm-kleurig omgevingslicht en 3000k – 4000k voor een donkerdere omgeving

Heb je nog vragen of opmerkingen? Dan kan je hier een bericht achter laten of contact met mij opnemen via het contactformulier.